Oorsprong van liedjes deel 1

Zo heel af en toe moet ik bijna noodgedwongen toch wel toegeven dat ik, om het even heel plat uit te drukken, een "ouwe muts" aan het worden ben. Ik ben op het moment van dit schrijven 37 jaar en eigenlijk is dat helemaal niet oud (toch?), alhoewel.....die 40 komt toch wel akelig dichtbij zolangzamerhand, ahum....

Ik zal niet zeggen dat ik "precies dezelfde" ben als toen ik bijvoorbeeld 17 jaar was. Op sommige basispunten misschien wel, maar op heel veel punten toch ook niet. Dat lijkt me echter ook heel logisch, want het zou raar zijn als je in 20 jaar geen levenservaring opdoet en dat dit je vormt. Natuurlijk merk je ook dat je ouder wordt wanneer je zelf kinderen hebt en merkt hoe hard die eigenlijk groeien.

Echter merk ik het soms ook aan muziek dat ik toch echt wel wat ouder word.
Als 30 plusser heb ik natuurlijk sowieso het hele vinyl tijdperk aan den lijve ondervonden en heb dit over zien gaan naar cd's, mp3's, i-pots en noem het maar op. Maar.....er is nog iets anders en wellicht dat anderen een dergelijke situatie ook herkennen?
Stel...je zit op kantoor en de radio staat aan. Een bepaald liedje (in mijn geval was dit ooit een keer bijvoorbeeld "Boys of summer", uitgevoerd door DJ Sammy, 2002) wordt gedraaid en jij roept: "Nou, ik hoor eigenlijk liever het origineel" (Het nummer is oorspronkelijk van Eagles frontman Don Henley, 1 van mijn meest favoriete nummers ooit, maar dan inderdaad wel in de oorspronkelijke versie) (Ik heb destijds ook Don Henley's solo album "Building the Perfect Beast" - uit 1984 - gekocht, puur vanwege dit nummer!). Vervolgens krijg je dan een reactie van een enigszins jongere collega (generatiekloof?): "Het origineel? Dit is een nieuw nummer hoor!" Vervolgens moet jij dan weer uitleggen dat dit een "cover" is, enzovoort, bla bla bla.... (Op zulke momenten kan ik me dan inderdaad wel eens een "ouwe muts" voelen, ha ha)

Kijk hieronder de filmpjes van een cover en het origineel van "Boys of summer";

DJ Sammy ~ The Boys Of Summer:


Don Henley - Boys of summer (niet de originele videoclip, maar wel een live optreden van Don Henley in 2000):


Hetzelfde verhaal gaat op als je op een gegeven moment een plaat hoort, die blijkbaar ook nog op nummer 1 staat in de hitparade op dat moment (Ik weet niet wat het is...vroeger wist ik bijna alle nummers van de Top 40, maar dat zou ik tegenwoordig echt niet meer weten! Ook een kwestie van ouder worden???), zoals bijvoorbeeld een Rihanna met Don't Stop The Music en je meldt aan je kinderen dat dit nummer eigenlijk helemaal niet origineel is, omdat er een sample van Michael Jackson's Wanna be startin' something in verwerkt is. (er gaat echter ook een verhaal rond dat de versie van Michael Jackson eigenlijk ook alweer niet origineel is, omdat de 75-jarige jazzartiest Manu Dibango beweert dat er in Wanna be startin' something muziek is verwerkt die hij geschreven zou hebben, al blijft dit een twijfelachtig verhaal. Ik heb er eigenlijk nooit wezenlijke voorbeelden van gehoord, dus ik kan dit niet objectief beoordelen of er eventueel wel of niet een kern van waarheid in zou zitten)

Maar....is dat fragmenten "lenen" en gebruiken voor "nieuwe" muziek dan slechts iets van de laatste tijd? Nee! Ik ben ervan overtuigd van niet! Eigenlijk is het altijd al geweest, zolang er al muziek gemaakt wordt. Het is van alle tijden en in alle vormen aanwezig.

Neem nu bijvoorbeeld het nummer "Venus" van Shocking Blue. Dit zou geschreven zijn door Robbie van Leeuwen. Het nummer werd nooit een nummer 1-hit in Nederland, maar behaalde in december 1969 wel de toppositie in Amerika. Als enige Nederlandse popsong stond het driemaal op één in de VS: in 1980 nog eens in de versie van de Britse meidengroep Bananarama en een jaar later als onderdeel van de Stars On 45-medley van producer Jaap Eggermont.
Muziekkenner Leo Blokhuis onthulde echter ooit eens op televisie dat het welbekende gitaarloopje en delen van de zangmelodie zijn afgekeken van The Banjo song van The Big Three uit 1963.

Bekijk en luister hieronder de filmpjes van beide nummers en vergelijk;

The Big Three - The Banjo Song (Oh, Suzzana):


Venus by Shocking Blue:


Uiteraard dateert het "lenen" van muziek ook nog wel van vóór Shocking Blue. Er zijn vast voorbeelden te over.

Ik mag bijvoorbeeld altijd graag luisteren naar de "muziekgeschiedenis" verhalen van Leo Blokhuis. Hoe die man van zo ontzettend veel liedjes heel vaak de oorsprong weet te achterhalen, dat vind ik dus echt geweldig. Nummers waarvan je jaren lang dacht dat bepaalde artiesten dit zelf hadden geschreven, blijkt dan opeens heel ergens anders vandaan te komen en soms is de "oorspronkelijke" versie dan ook alweer "geleend" van iemand anders. Soms echt verbijsterend en ik kan ook nooit genoeg krijgen van dit soort verhalen. Jammer genoeg is de Top 2000 (waar Leo Blokhuis dit soort verhalen meestal in vertelt) altijd maar alleen aan het einde van ieder jaar. Van mij zou Leo Blokhuis zijn eigen muziekprogramma mogen krijgen en nog veel meer van dit soort verhalen mogen vertellen.

Ik vrees alleen dat dit soort muziekprogramma's haast geen poot aan de grond zullen krijgen in televisieland. Het programma "Popquiz á gogo", waar de televisie uitzending van de Top 2000 eigenlijk uit voort vloeit, mocht ik ook altijd graag zien, maar ook dit is alweer weg bezuinigd.
Soms verlang ik terug naar de tijd dat er nog programma's werden uitgezonden als Toppop, Countdown, Popformule 1, Nederland Muziekland etc. Er is blijkbaar geen geld meer voor dit soort programma's. Het naar Nederland laten halen en laten optreden van artiesten in studio's is waarschijnlijk veel duurder dan videoclips uitzenden.
Begin jaren 90 presenteerde Marcel de Groot (zoon van Boudewijn de Groot) het muziekprogramma "Music scene" voor televisie met de vaste rubriek "De platenkast", dat dan weer gepresenteerd werd door Jan Rot. Het was mijn favoriete onderdeel van dat tv programma. Het programma had voor mij nog wel jaren mogen doorgaan, maar....ook aan dit programma kwam natuurlijk op een gegeven moment een einde.

Maar....in hoe verre worden muziekstukken "geleend" en in hoe verre is het dan plagiaat? Neem nu het vrij recente voorbeeld van de het nummer "Viva la vida" van Coldplay en de aanklacht van gitarist Joe Satriani die beweert dat er fragmenten van het Coldplay nummer zijn gekopieerd van zijn nummer "If I could fly", van de cd "Is there love in space".
De muziek van Joe Satriani ken ik al een aantal jaren en ik ben zelfs ooit eens bij een optreden van hem geweest in Ahoy Rotterdam. Ik kocht ooit zijn cd "Flying in a blue dream" met het wondermooie "Always with me, always with you", zie hieronder een video van een live optreden.

Joe Satriani - Always With Me, Always With You (Live):


Ondertussen hebben we in de loop der jaren meer muziek van Joe Satriani in huis verzameld, want mijn man is gitarist (een grote fan van gitaristen als Joe Satriani, Steve Vai etc.). Ik "ken" de muziek dus wel, omdat ik er o.a. mee te maken krijg in bijvoorbeeld de auto als we ergens naartoe op weg zijn. Alleen heb je op een gegeven moment zoveel muziek in huis, dat ik niet altijd meer alle details van ieder liedje in mijn geheugen heb bewaard. Dus de vergelijking van de muzikale fragmenten tussen Joe Satriani en Coldplay had ik tot voor kort geleden nooit echt gemaakt.

De muziek van Coldplay is me de laatste jaren pas opgevallen. Ik zag wel eens een videoclip op tv en vond de muziek wel interessant. Ik heb de muziek echter nooit echt "origineel" gevonden, omdat ik altijd in de verte wel hier en daar wat "herkenbaars" hoorde, al kon ik nooit helemaal goed thuisbrengen wat, hoe en waar. Maar goed....dit geldt natuurlijk voor zoveel muziek en voor zoveel bands, dus op zich vind ik dat niet echt een kwalijk iets of zo. Originele muziek bestaat in mijn ogen sowieso niet, want alles is eigenlijk al wel een keertje gedaan zo onderhand.

Een liedje componeren is natuurlijk best een redelijk intensief en soms ook ingewikkeld proces. Probeer maar eens iets te verzinnen dat iemand anders nog nooit verzonnen heeft. En....dan moet je inderdaad ook nog uitkijken dat je niet ooit eens iets in je onderbewuste iets hebt opgeslagen, waarvan je later denkt dat je het zelf hebt verzonnen, want dan heb je natuurlijk vroeg of laat toch een probleem.

Maar....is dit ook het geval bij Coldplay en Joe Satriani? Ik heb er mijn twijfels over of het allemaal wel zo "toevallig" is. Het is namelijk niet een klein fragmentje dat overeenkomt, nee....het is gewoon echt een redelijk groot fragment dat mijns inziens wel degelijk overeen komt.
Kijk en luister het filmpje (met fragmenten van beide nummers door elkaar heen, zelfs de toonhoogte komt overeen!) hieronder en oordeel zelf;

Coldplay vs Joe Satriani:


De muziekgeschiedenis geeft telkens opnieuw voorbeelden van "geleende" muziekfragmenten. In veel gevallen is er ook wel netjes betaald voor de auteursrechten, in sommige gevallen nooit, omdat het soms op een hele slimme manier verpakt is, zodat het mensen in het algemeen soms niet eens opvalt (behalve misschien alleen de echte "kenners").

Coldplay heeft met "Viva la vida" wereldwijd nummer 1 hits gescoord en heeft onlangs zelfs enkele awards gewonnen. Maar....als men zoveel prijzen verdient en waarschijnlijk ook miljoenen heeft verdiend aan dit nummer en het blijkt achteraf waarschijnlijk toch een soort van "gejat" te zijn, dan geeft dit ergens toch wel een beetje een bittere nasmaak.

Maar zoals ik al zei, er zijn meer artiesten die zich "schuldig" maken aan bovengenoemde praktijken, het komt vaker voor dan we denken. Daarover echter een volgende keer meer.....